Co to jest program „Mieszkanie za remont” i skąd się wziął?
Geneza i cel programu
Program „Mieszkanie za remont” został zapoczątkowany przez wybrane miasta i gminy w Polsce, aby rozwiązać problem braku mieszkań komunalnych oraz poprawić warunki mieszkaniowe osób o niskich dochodach.
Geneza tego rozwiązania wynika z faktu, że w wielu miejscowościach drastycznie zmalała liczba budowanych mieszkań komunalnych. Równocześnie te, które znajdują się już w zasobach gmin, często są w fatalnym stanie technicznym i wymagają remontu. Jednak brak środków w budżetach samorządów powoduje, że remonty te nie są realizowane przez wiele lat.
Celem programu jest więc umożliwienie ludziom ubiegającym się o mieszkanie komunalne jego otrzymania w zamian za wyremontowanie go na własny koszt. Dzięki temu gmina pozyskuje wyremontowany lokal mieszkalny, a ubogi mieszkaniec – możliwość legalnego zamieszkania na preferencyjnych warunkach.
Jak działa program „Mieszkanie za remont”?
Program „Mieszkanie za remont” działa w ten sposób, że gmina udostępnia pulę pustostanów komunalnych do remontu w zamian za prawo do ich zasiedlenia po remoncie. Następnie przeprowadza nabór chętnych, sprawdzając spełnienie określonych kryteriów formalnych i punktowych.
Z osobami zakwalifikowanymi do programu zawierane są umowy na remont konkretnego lokalu oraz przyszły najem. Uczestnik programu musi wykonać prace remontowe na własny koszt w ustalonym terminie np. 8-12 miesięcy. Następnie otrzymuje prawo do zamieszkania w wyremontowanym mieszkaniu na preferencyjnych warunkach – najczęściej jest to umowa najmu na czas nieokreślony z niższym czynszem.
Kto może ubiegać się o mieszkanie za remont?
Aby móc starać się o mieszkanie za remont od gminy, trzeba spełnić określone kryteria formalne. Do najważniejszych należą:
Kryterium dochodowe
Podstawowym wymogiem jest nieosiąganie zbyt wysokich dochodów. Próg dochodowy jest określany indywidualnie przez każdą gminę, przy czym zwykle mieści się on w granicach:
- dla gospodarstwa 1-osobowego – 100-250% minimalnej emerytury,
- dla gospodarstwa wieloosobowego – 75-125% na osobę.
Dochód liczony jest za okres 3 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku.
Inne wymagania formalne
Oprócz kryterium dochodowego, wnioskodawcy muszą spełniać jeszcze inne warunki, takie jak:
- zamieszkiwanie w danej gminie,
- nieposiadanie na własność lokalu mieszkalnego lub domu,
- brak zaległości w opłatach za mieszkanie,
- zamieszkiwanie w przeludnionym lokalu.
Niektóre gminy mają jeszcze dodatkowe wymogi, np. posiadanie uregulowanego stanu cywilnego.
Jak wygląda proces ubiegania się o mieszkanie do remontu?
Aby otrzymać mieszkanie za remont od gminy, trzeba przejść przez określoną procedurę. Oto jej najważniejsze elementy:
Gdzie i kiedy składać wnioski?
Nabór wniosków ogłaszany jest przez urząd gminy/miasta zazwyczaj raz lub dwa razy w roku. Oferty publikowane są na stronie internetowej urzędu oraz w lokalnej prasie.
Wnioski wraz z wymaganymi dokumentami należy składać osobiście w siedzibie urzędu, zwykle w wydziale mieszkalnictwa lub gospodarki nieruchomościami. Termin składania wniosków jest ściśle określony.
Wymagane dokumenty
Do wniosku o przyznanie mieszkania za remont trzeba dołączyć m.in.:
- oświadczenie o stanie majątkowym,
- zaświadczenia o dochodach,
- oświadczenie o braku tytułu prawnego do innego lokalu.
Konieczne jest też udokumentowanie zamieszkiwania w danej gminie.
Oględziny mieszkań
Kolejnym etapem są oględziny oferowanych do remontu mieszkań. Umożliwia to zapoznanie się ze stanem technicznym lokalu przed złożeniem wniosku. Terminy oględzin podawane są w ogłoszeniu o naborze.
Lista osób zakwalifikowanych
Ostateczną decyzję o przyznaniu mieszkania podejmuje komisja kwalifikacyjna na podstawie złożonych wniosków. Pod uwagę brane są kryteria formalne oraz punktowe, uwzględniające np. warunki mieszkaniowe.
Lista osób zakwalifikowanych publikowana jest w ustalonym terminie na stronie internetowej urzędu oraz tablicy ogłoszeń.
Jakie mieszkania są dostępne w programie „Mieszkanie za remont”?
W ramach programu gminy udostępniają dwa rodzaje lokali – mieszkania komunalne oraz mieszkania socjalne. Różnią się one standardem, metrażem i czasem najmu.
Mieszkania komunalne
Są to lokale wynajmowane na czas nieokreślony osobom spełniającym kryterium dochodowe, które nie mają zaspokojonych potrzeb mieszkaniowych. Zwykle mają metraż od 30 do 60 m2.
Mieszkania socjalne
Przeznaczone są dla najuboższych mieszkańców. Najem trwa zazwyczaj 2-5 lat. Mają najniższy standard, często to lokale o powierzchni poniżej 30 m2.
Mieszkania w obu przypadkach wymagają dużych nakładów remontowych, nie mają np. łazienki lub wc.
Jak wygląda remont mieszkania w ramach programu?
Uczestnik programu „Mieszkanie za remont” bierze na siebie obowiązek kompleksowego wyremontowania lokalu. Musi to zrobić w ściśle określonych ramach.
Koszty remontu
Koszty remontu ponosi w całości przyszły najemca. Nakłady finansowe mogą wynieść od kilkunastu do nawet 100 tysięcy złotych w zależności od stanu lokalu i zakresu prac. Gmina nie zwraca tych pieniędzy, ale rekompensuje je na etapie najmu.
Czas na wykonanie prac remontowych
Uczestnik programu zobowiązany jest wykonać remont w ściśle określonym czasie, który wynosi zazwyczaj od 6 miesięcy do 1 roku. Termin jest określony w umowie i niedotrzymanie go skutkuje wykluczeniem z programu.
Możliwość dofinansowania
Niektóre gminy oferują możliwość ubiegania się o dofinansowanie części kosztów remontu ze środków budżetowych lub unijnych. Jest to zwykle suma rzędu 10-20 tysięcy złotych.
Jakie są warunki najmu mieszkania po remoncie?
Po zakończeniu remontu mieszkania komunalnego lub socjalnego uczestnik programu uzyskuje prawo do jego zasiedlenia na preferencyjnych warunkach.
Długość umowy najmu
Umowa najmu mieszkania komunalnego zawierana jest najczęściej na czas nieokreślony. W przypadku lokali socjalnych okres ten wynosi 2-5 lat.
Wysokość czynszu
Stawka czynszu za 1 m2 jest znacznie niższa niż rynkowa i wynosi średnio 4-8 zł/m2 miesięcznie. Niektóre gminy stosują też okresowe zwolnienie z czynszu, np. na 2 lata.
Inne opłaty związane z użytkowaniem
Oprócz czynszu najemca ponosi standardowe opłaty administracyjne, za media itp. zgodnie z obowiązującymi stawkami.
Perspektywa wykupienia mieszkania
Część gmin dopuszcza możliwość wykupu wyremontowanego lokalu po kilku latach najmu. Odbywa się to na preferencyjnych warunkach ustalonych w umowie.
Podsumowanie
Główne zalety programu
Najważniejsze zalety programu „Mieszkanie za remont” to przede wszystkim:
- Możliwość legalnego zamieszkania na preferencyjnych warunkach,
- Uzyskanie lokalu komunalnego z pominięciem długoletnich kolejek,
- Długoletnia umowa najmu lokalu,
- Niższy czynsz i inne ulgi finansowe.
Najważniejsze wady programu
Do podstawowych wad tego rozwiązania należą:
- Konieczność poniesienia sporych nakładów na remont,
- Ograniczona liczba dostępnych mieszkań,
- Skomplikowane procedury kwalifikacyjne i naboru,
- Nierówny dostęp w różnych miastach.
Czy warto skorzystać z programu „Mieszkanie za remont”?
Program „Mieszkanie za remont” może być dobrą szansą dla osób, których nie stać na kupno własnego lokum lub najem komercyjny. Pozwala uzyskać mieszkanie komunalne z pominięciem wieloletnich oczekiwań. Wymaga jednak spełnienia wielu wymagań formalnych oraz poniesienia sporych kosztów remontu. Dla odpowiednio zmotywowanych i dysponujących środkami finansowymi może to być jednak opcja warta rozważenia.
